Znameniti Miljanići

   Ime ĐOKA RADOVA MILJANIĆA, zvanog BANJANIN bilo je, a i dalje je poznato širom Crne Gore i Hercegovine. Četovao je od 1849. do 1862. godine i stizao do kapija Mostara i Konjica i ulijevao strah mnogim turskim zulumćarima. Teško je nabrojati u kojim je sve akcijama učestvovao i koliko je i gdje turskih glava posjekao. Zna se da je nadmudrio Derviš-pašu na Grahovu, kao i da je s njim i kasnije imao više okršaja, pa i u Dugi 13. aprila 1862. godine gdje je i poginuo sa dva svoja pobratima, vojvodom Ilijom Đukanovićem i serdarom Šćepanom Radojevićem .

   Za stečene zasluge na bojnom polju, pogotovo na Grahovcu 1858. godine, dobio je zvanje serdara što je ostalo u nasljedstvu njegovom potomstvu . Đoka su priznavali ne samo hercegovački već i crnogorski glavari, te je na osnovu njihova priznanja knjaz Danilo Đoky poklonio sablju paše Miljevine , kao znak priznanja za njegovo junaštvo. Knjaz Nikola je takođe cijenio doprinos serdara Đoka, pa je kroz svoja KOLA naglasio da su gatački, trebinjski i nikšićki jaramazi ugnjetavali banjsko pleme do vremena

„Dok nastaše dva viteza
Sin Vasiljev soko Jovan
I iz sela Miljanića
Silni junak serdar Đoko“.

   Miljanići su dali značajan doprinos u oblasti medicine gdje se prvenstveno istakao dr PETAR MIHAILOV MILJANIĆ, čija je porodica, zbog raznih okolnosti, iz Banjana, preko okoline Nevesinja, dospjela u Mostar, gdje je Petar rođen 1852. godine. Kako je rano ostao bez roditelja, to se školovao uz pomoć mostarske opštine. Kao obdaren učenik završio je gimnaziju i Pravni fakultet u Beogradu, da bi poslije kratkog službovanja u Mostaru upisao Medicinski fakultet u Moskvi, koji je uz rusku stipendiju završio 1881. godine, mada je kao dobrovoljac učestvovao u srpsko-turskom ratu 1877. godine u Srbiji. Po završetku studija medicine, usavršavao se u struci u nekoliko medicinskih centara Evrope. Govorio je i nekoliko stranih jezika.

   U Crnu Goru je došao 1883. godine i ubrzo postao načelnik zdravstvene službe Crne Gore i upravnik bolnice „Danilo 1" na Cetinju da bi doktorirao u Vicsburgu 1884. godine. Iz sačuvane dokumentacije se vidi da je u toku kratkog života /živio je svega 45 godina/, završio pravni i medicinski fakultet, odbranio disertaciju, bio upravnik bolnice na Cetinju, izvršio 294 operacije katarakte i 47 cistotomije, bio načelnik crnogorskog saniteta, dvorski ljekar i pružao zdravstvenu i pravnu pomoć stanovništvu Crne Gore. Zbog njegovih zasluga, Društvo ljekara Crne Gore je ustanovilo Povelju „Dr Petar Miljanić", koja se dodjeljuje zaslužnim zdravstvenim radnicima na teritoriji Crne Gore.

Po radu i humanosti dr Petra Miljanića je naslijedio njegov sin NIKO MILJANIĆ (1892 1957) koji je imao samo pet godina kada je ostao bez oca. Školovanje je započeo na Cetinju, a nastavio u Ženevi i Parizu, gdje je završio medicinski fakultet i 1920. godine odbranio doktorsku disertaciju. Za vrijeme balkanskih i Prvog svjetskog rata, tri puta je s majkom i bratom Pavlom dolazio u pomoć Srbiji i Crnoj Gori kako bi pomogao u liječenju ranjenika. Po pozivu je 1920. godine učestvovao u osnivanju Medicinskog fakulteta u Beogradu na kojem je 9. decembra 1920. godine održao prvo predavanje iz anatomije. Od tog dana je neumorno radio na Medicinskom fakultetu u Beogradu ispunjavajući zavjetne riječi date svom ocu prilikom odbrane doktorske disertacije: „Trudiću se da živim njegovim životom, punim rada, dobrote i odanosti ljubavi prema svojima, svojoj zemlji i nauci.

I zaista je dr Niko ispunjavao svoj zavjet dokazujući to kroz rad na Univerzitetu u međuratnom periodu, a potom u toku narodnooslobodilačke borbe kada je danonoćno radio na spašavanju ranjenika, tako da je 15. novembra 1943. godine u Kolašinu izabran za predsjednika Zemaljskog antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Crne Gore i Boke na kojoj dužnosti je ostao da kraja rata, kada se vratio svom univerzitetskom pozivu, na kojem je ostao do penzionisanja. Qdlaskom u penziju 1954. godine nije prestao Nikov pregalački rad.

Bpaćajyći se u Crnu Goru, u Velimlju je osnovao narodnu bolnicu u sastavu koje je osnovao još nekolike zdravstvene stanice na terenu radi lakšeg liječenja bolesnika. Neumorno radeći, život je završio 20. oktobra 1957. godine u Meksiku na Internacionalnom kongresu hirurga.

Zbog Nikovih velikih zasluga, navešćemo riječi njegovog studenta, akademika Dragutina Vukotića izgovorene 16.10. 1992. godine na Svečanoj akademiji povodom 100 godišnjice Nikova rođenja, na Medicinskom fakultetu u Beogradu: ,,... Prof. dr Niko Miljanić činio je čast zemlji kojoj je pripadao, narodu iz kojeg je ponikao, gradu u kojem je živio, ustanovama u kojima je radio i profesiji kojoj se posvetio. O njemu treba govoriti u stojećem stavu, uspravno, kako je živio i umro.

Miljanići se nijesu dokazali samo u oblasti medicine već su dali svoje predstavnike i u brojnim drugim oblastima nauke i tehnike.

PAVLE PETROV MILJANIĆ je rođen 7.09.1889.g. u Cetinju, gdje je završio osnovnu školu, sa odličnim uspjehom Nakon smrti oca Petra, a po preporuci knjaza Nikole, Pavle i Niko odlaze sa majkom u Švajcarsku gdje nastavljaju školovanje.Pavle je 1908.g. maturirao na tehničkom smjeru Ženevskog koledža.Studije tehnike je započeo u Lozani 1910.g. i nastavio u Parizu.Školovanje je prekinuo i zajedno sa bratom Nikom, učestvuje kao dobrovoljac u Prvom balkanskom ratu.Nakon povratka u Pariz, 1913.g.,nastavlja i završava studije 1914.g. i dobija diplomu mašinsko-elektrotehničkog inženjera.

Ponovo, sa bratom, kao dobrovoljac učestvuje u Prvom svjetskom ratu, u vojnoj bolnici i u Skoplju, a juna 1915. se vraća u Crnu Goru.

Kralj Nikola svu porodicu upućuje u Francusku, gdje Pavle nastavlja i uspješno završava studije na Visokoj elektrotehničkoj školi.

Krajem 1920.g. Pavle sa majkom i bratom dolazi u Beograd.jedno vrijeme radi u Direkciji državnih željeznica, nakon čega je biran za docenta na
Mašinsko-elektrotehničkom odsjeku Tehničkog fakulteta, gdje je 1933.g. izabran za vanrednog profesora.

Nakon početka rata,1941.g., Pavle sa svom porodicom odlazi u Vrnjačku banju, a onda, preko Sarajeva, u Crnu Goru. Nakon kraćeg boravka u Nikšiću,dolaze u Risan u bolnicu-Zadužbinu Vasa Ćukovića.

Dolaskom u rodne Dubočke i formiranjem bolnice, 1942.g., Pavle pomaže bratu Niku na zdravstvenom zbrinjavanju ranjenih i bolesnih i snažno se angažuje na patriotskom usmjeravanju naroda Crne Gore i Boke.

Bio je vijećnik prvog zasjedanja Zemaljskog antihašističkog vijeća Crne Gore i Boke 1943.g. u Kolašinu.Krajem aprila 1944.g., na osnivačkoj skupštini u Župi, izabran je za predsjednika obnovljenog Crvenog krsta Crne Gore i Boke.

Nakon rata nastavlja univerzitetsku karijeru, te je 1946.g.izabran za redovnog profesora, a potom za prodekana Tehničkog fakulteta.Više puta je biran za starješinu Elektrotehničkog odsjeka, a bio je prvi prodekan velike Tehničke škole i prvi upravnik Elektrotehničkog instituta SANU.

Profesor Pavle se posebno angažovao na afirmaciji i popularizaciji imena i djela Nikole Tesle i doprinio formiranju Instituta „Nikola
Tesla“ u Beogradu.

Autor je brojnih naučnih radova i nosilac najreferntnijih predratnih i poratnih priznanja i odlikovanja.

Umro je 1975.g. u Podgorici, a sahranjen na Novom groblju u Beogradu.

Sin Nikov, Dr MILOŠ MILJANIĆ, rođen je 1924.godine u Beogradu.Majka Radmila-Cica je zvršila studije francuske književnosti u Parizu i bavila se prevođenjem književnih djela sa francuskog na srpski jezik. Miloš je zvršio francusko-srpsku osnovnu školu, potom pohađa Petu mušku gimnaziju, a već 1939.god., sa petnaest godina, aktivno se uključio u napredni srednjoškolski pokret Beograda i učestvovao 26.marta u demonstracijama protiv prihvatanja Trojnog pakta. Zajedno sa familijom, 27.marta 1941.g. odlazi u Vrnjačku banju, a potom, preko Sarajeva, u Crnu Goru – u Nikšić, gdje ih zatiče kapitulacija Jugoslavije.

Dolaskom u Risan, u novu bolnicu – zadužbinu Vasa Ćukovića, Miloš postaje vrijedni saradnik svom požrtvovanom ocu, stiče prva praktična medicinska znanja i već tada se opredjeljuje za studije medicine. U avgustu 1942.godine, odlaze u rodni kraj – Banjane, u Dubočke, gdje je, zajedno sa mlađim bratom Petrom i Svetozarom Gligorićem-Gligom, pomagao ocu Niku, u novoformiranoj bolnici, u vrlo surovim ratnim uslovima.

Po završetku rata i povratku u Beograd, završava gimnaziju, učestvuje u radnim akcijama i u jesen 1946.godine upisuje se na Medicinski fakultet, gdje se uključuje u brojne sekcije, a ispite polaže redovno i sa najboljim ocjenama.Godine društvenih previranja su uzrokovale prekid studija, te on pomaže ocu, radeći u hirurškim ambulantama u Užicu, Vršcu i Peći. Medicinski fakultet završava, sa visokim prosjekom, 1956.godine i dobija službu na Balneo-klimatološkom institutu, a 1958.g.postaje asistent na Medicinskom fakultetu.

Nakon položenog specijalističkog ispita iz interne medicine 1965.g., nastavlja sa predanim naučnim radom, naročito u oblasti razvoja lečilišta na prostoru čitave Jugoslavije / Niška, Vrnjačka i Mataruška banja, Zlatibor, Igalo i t.d./.

Nakon penzionisanja 1979.g., iako narušenog zdravlja, nastavlja sa intezivnim bavljenjem naukom i medicinskom praksom.Snažno se zalaže za medicinski jezik i terminologiju SANU, bavi se istorijom Beograda, standardizacijom, a naročito se, kao član Društva prijatelja Jugoslavija-Francuska bori za snaženje i afirmaciju kulturnih veza naših država. Iako duboko uzdrman iznenadnim odlaskom supruge Agnes – Belke, u proljeće 1990.g., ne predaje se, već do kraja života neumorno radi.

Ime dr Miloša ostaće nazaobilazno, ne samo u stručnim i naučnim krugovima, već mnogo šire, a njegov život i rad zaslužuju da budu predmet istraživanja budućih magistara i doktora, ne samo medicinskih nauka.

Među najpoznatijim Miljanićima nalazi se ime akademika PETRA MILJANIĆA, koji je rođen u Beogradu 17.5. 1927. godine. Do rata je završio osnovnu školu i polamaturu, da bi aprila 1941. godine, porodica napustila Beograd i utočište našla u Risnu, gdje je Petar pomagao ocu, dr Niku pri otvaranju bolnice u zgradi zadužbine Vasa Ćukovića. Iako je dr Niko, kao poznati stručnjak vršio teže operacije u više centara Crne Gore, zbog pružanja pomoći protivnicima okupacije, porodica je prinuđena da 1942. godine napusti Risan i preseli u Dubočke, gdje je dr Niko otvorio novu bolnicu. U radu mu je pomagao i Petar, naročito u pogledu opravke i sterilizacije medicinskih aparata.

Tako je bilo do završetka rata kada se porodica vratila u Beagrad i Petar nastavio školovanje, gdje je sa zadivljujućim uspjehom završio gimnaziju, a potom i elektrotehnički fakultet 1953. godine. Uz studije na fakultetu, radio je i u Institutu „Nikola Tesla" u Beogradu. Doktorsku disertaciju odbranio je 1957. godine kada je izabran za docenta na Mašinskom fakultetu u Beogradu. Istovremeno je radio i na Elektrotehničkom fakultetu u Beogradu, gdje je uveo novi predmet - Energetski pretvarači, koji je predavao do penzionisanja.

Pored nastavničke djelatnosti uporedo je radio u Institutu „Nikola Tesla" u Beogradu, gdje je konstruisao mnoge uređaje za potrebe elektroindustrije i elektroprivrede, kao i u Institutu „Mihailo Pupin", gdje je sa saradnicima, ili sam, konstruisao brojne najtačnije instrumente za mjerenje naizmjenične struje i drugih mjernih instrumenata.

Objavio je veliki broj naučnih radova, te je već 1976. godine izabran za redovnog člana Srpske akademije nauka i umjetnosti u Beogradu.

U vječnost se preselio 2015. godine, ali se njegovo ime, preko brojnih otkrića, pominje širom planete.